Anime – japoński film animowany, którego popularność sięgnęła globalnej skali, urósł współcześnie do rangi wizualnej konwencji, z której korzystają twórcy, w wielu częściach świata. Jakie jednak są korzenie anime? Autor wystąpienia postara się odpowiedzieć na to pytanie, prezentując japońskie filmy animowane powstałe w I połowie XX wieku, w okresie który można określić mianem prehistorii konwencji anime. Pierwszym japońskim, filmem animowanym był prawdopodobnie obraz Shimokawy Ōtena, zatytułowany Odźwierny Imokawa Makuzo, wyprodukowany w 1917 roku, przez studio Nikkatsu. W latach 20. i 30. ubiegłego wieku, animowane filmy różnych typów, zarówno rysunkowe, jak i wycinankowe oraz lalkowe, zyskały znacząco na popularności i na stałe wpisały się w audiowizualny pejzaż ówczesnej Japonii. W trakcie prezentacji zostanie zaprezentowana twórczość wielu filmowców, w tym: Ōfuji Noburō, Muraty Yasujiego, Yamamoto Sanae, Yoshitaro Kataoki i Ozawy Shigeyukiego. W przypadku filmu animowanego, który autor postrzega jako autonomiczne medium, zdolne do wyrażania dowolnego gatunku filmowego, prawdziwe jest stwierdzenie mówiące o ścisłym związku pomiędzy dramatami społecznymi a ekranowymi. Autor proponuje więc słuchaczom przyjrzeć się filmom animowanym w ich związku z problemami społecznymi i politycznymi, których doświadczyła Japonia w I połowie XX w. Niepokoje i konflikty, w tym konflikty zbrojne, niejednokrotnie stawały się tematami filmów animowanych. Reżyserzy czerpali także wiele z dziedzictwa kultury tradycyjnej, przenosząc na ekran podania i legendy, jak choćby te o dzielnym Momotarō. Po wykładzie wyświetlony zostanie film Okamato Tadanariego, zatytułowany Ballada o lisie (Okon jōrūri) z 1982 roku. Okamoto Tadanari (1932-1990) był jednym z najbardziej oryginalnych japońskich animatorów, używającym w swej twórczości filmowej rożnych technik, w tym niezwykle oryginalnej animacji lalkowej. W tej technice wykonany jest także film Ballada o lisie. Po projekcji filmu zapraszamy do dyskusji poświęconej japońskim filmom anime.
Dr Jakub Karpoluk - kulturoznawca i japonista, adiunkt na Wydziale Kultury Japonii Polsko-Japońskiej Wyższej Szkoły Technik Komputerowych. Absolwent Kolegium MISH UW (mgr.) oraz Instytutu Sztuki PAN (dr). W centrum jego badań znajdują się teatr i kino japońskie. Stypendysta Japan Foundation i Instytutu Sztuki PAN, studiował na Uniwersytecie Waseda, w Tokio. Studiuje praktycznie klasyczny teatr nō, w szkołach Kanze oraz Kita. Produkował, współreżyserował i występował w spektaklach nō w Japonii, Polsce i Niemczech, m.in na scenach tokijskich: w Teatrze Tessenkai, w warszawskim Teatrze Studio oraz w monachijskim Bawarskim Teatrze Narodowym. Członek polskich i zagranicznych towarzystw naukowych w tym: Polskiego Stowarzyszenia Badań Japonistycznych oraz The International Federation for Theatre Research.
Opublikował, m.in.: Początki kina w Japonii, w: Japonia okresu Meiji. Od Tradycji ku nowoczesności, red. Beata Kubiak Ho-Chi, Nozomi, Warszawa 2006, Nō w praktyce amatorów-Waseda Kitakai i Ryokurankai, w: Japonia w Polsce, red. Beata Kubiak Ho-Chi, WUW, Warszawa 2012, Working with Shite Actors. Perspectives of Studying Japanese Classical Performing Arts by Doing Them, w: Aecthetics and Cultures, ed. by Krystyna Wilkoszewska, Universitas, Kraków 2012.
dr Jakub Karpoluk
PREHISTORIA ANIME
Wykład oraz projekcja filmu Ballada o lisie Okamoto Tadanariego
26.03.2014 (środa)
godz. 17.30
Wydział Informacji i Kultury Ambasady Japonii
Warszawa, Al. Ujazdowskie 51 (4 p.)
Wydarzenie na FB
https://www.facebook.com/events/265180500317044/?ref=5
Zapisy: info-cul@wr.mofa.go.jp